วันอังคาร, มีนาคม 20, 2555

auto- รากศัพท์อังกฤษ "ตนเอง" และความหมายของ autobiography และ autonomy

โดย มารพิณ
 www.facebook.com/marnpinbook



รากคำอังกฤษวันนี้ใกล้ตัวมากครับ  เพียงแต่เราอาจไม่ทราบถึงความหมายที่แอบแฝงอยู่ข้างใน  แต่ตอนนี้พอเราเข้าใจแล้ว เวลาเห็นก็จะ "สะดุด"  หรือ "เอะใจ"  ขึ้นมา  ซึ่งไอ้ความรู้สึกที่ว่านี้จะช่วยเราได้มากเวลาที่เราพบกับศัพท์แสงใหม่ๆ  ในภาษาอังกฤา


auto- 


auto-    แปลว่า  ตัวเอง    หรือ  โดยตัวเอง มักจะเจอในคำพวกที่ใช้แบบว่า  ของตัวเอง หรือ ใครที่ทำอะไรเพื่อตัวเอง หรือทำเอง อะไรทำนองนี้ 

ตัวอย่างการใช้ในภาษาอังกฤษ ก็ เช่น 

  • automobile  ออกเสียงว่า อ้อ โต่ โม  บี้ล แปลว่า รถยนต์  ในความหมายปัจจุบัน แต่ความหมายตามรากคือ  auto+mobile = auto(ตัวเอง)+mobile(เคลื่อนที่)= เคลื่อนที่ได้ด้วยตัวเอง   เซนส์ก็คือ สมัยก่อนที่เขาประดิษฐคำนี้ขึ้นมาก็คือ รถยนต์ยังเป็นของแปลก เป็นยานพาหนะที่เคลื่อนที่ได้ด้วยตัวเอง ไม่ต้องมีม้า มีลา หรือมีคนมาลากจูง 
  • autobiography   อ่านว่า ออ โต๊ ไบ อ๊อ กร่าฝ ฟี่   แปลว่า อัตชีวประวัติ  ก็คือ ประวัติชีวิตที่เจ้าตัวเขียนเอง เล่าเอง   ถ้าเป็น "ชีวประวัติ"  เฉยๆ  ก็คือ biography  หมายความว่า ใครเขียนก็ได้ ไม่ใช่เจ้าตัวเขียนเอง
สังเกตนิดนึงว่ารากคำบาลี-สันสกฤต  "อัตต"  กับรากภาษาโบราณของยุโรป "Auto"  หรือ  "Aut"  ดูคล้ายกันมาก แล้วเรานึกถึงคำอื่นที่ไทยรับมาจากอินเดีย  เช่น พระจะเรียกตัวเองว่า "อาตมา" 


 ลองสังเกตดูภาษาไทยเรา เวลาแปลรากศัพท์ฝรั่งให้เป็นรากบาลี  แต่บางรากบาลี อย่าง
 เหมือนคำพระที่ว่า "อัตหิ อัตโน นาโถ" - แปลว่า  "ตนแลเป็นที่พึ่งแห่งตน"  ที่แท้แต่เดิม เราจะเห็นเลยว่ามีรากภาษาอินโด-ยูโรเปียน  อยู่ชัดเจน  


ก้อไอ้ "Auto"  หรือ  "Aut"   นั่นเอง  จริงๆ  รากนี้คนไทยรู้อยู้แล้ว ผมรับประกันได้ สะกิดหน่อย ต้องร้อง "อ๋อ"  กันเป็นแถว  หลับตาลองนึกภาพสิครับ  เวลาพระสอน ...อย่าไปยึดมั่นถือมั่นกับ  "อัตตา"  ลองออกเสียงดูสิครับ อัตตา กับ ออโต หรือ ออตโต ว่าคล้ายกันหรือป่ะ 



มันมีที่มาเดียวกันครับคือ บาลี-สันสกฤต และ กรีก-ลาติน เป็นตระกูลภาษาเดียวกันคือ อินโด-ยูโรเปี้ยน ซึ่งแตกแขนงกันออกไป  เรื่องนี้เล่าแล้วจะยาวครับ เอาเป็นว่า เกริ่นแค่นี้ก่อนไว้พอเป็นน้ำจิ้ม เดี๋ยววันหลังจะเล่าให้ฟังอีกทีว่ามันเป็นไง มาไง

  • autocrat แปลว่า  ผู้มีอำนาจปกครองเด็ดขาดเพียงผู้เดียว  เผด็จการ 
  • autonomy แปลว่า  การปกครองตนเอง  อะไรที่ปกครองตนเอง มีอิสระในการดูแลตัวเองระดับหนึ่ง
นอกจากนี้เรายังเห็นในคำอย่าง automatic ที่ภาษาไทยเราแปลเป็นอัตโนมัติ” 

วันนี้พอแค่นี้ก่อนครับแล้วเรามาเจอกันใหม่ ที่บล็อกนี้ที่เดิม ผมเขียนทั้งเรื่องภาษาและท่องเที่ยวนะครับ อย่างง ที่บางทีเปิดเข้ามาแล้วเจอเรื่องท่องเที่ยว หรือข้อมูลการเดินทาง



รวมลิงก์หนังสือมารพิณ

 ใครที่คิดว่าเรื่องราวภาษาอังกิดที่เขียนที่นี่โอเค น่าสนใจ ฝาก share บอกต่อเพื่อนๆ ใน Facebook ด้วยครับ ผมขออนุญาตไม่ตอบคำถามภาษาอังกฤา หรือแก้ปัญหาการบ้านภาษาอังกฤษนะครับ
 © สงวนลิขสิทธิ์ มารพิณ (English for learners - blog)